De programmabegroting 2021 is gebaseerd op het hoofdlijnenakkoord 2018-2022 ‘Verder in Verbinding. Het akkoord kent drie inhoudelijke hoofdambities en twee randvoorwaardelijke thema’s die leidend zijn voor de begroting:

1. Iedereen doet mee (iedereen in de samenleving moet mee (kunnen) doen);
2. Verduurzaming (klimaatdoelstellingen, energietransitie, duurzame glastuinbouw, circulaire economie en dierenwelzijn);
3. Prettig en veilig wonen (prettig en veilig wonen en verblijven voor jong en oud, doorstroming woningmarkt en uitbreiding woningaanbod);
4. Verder in verbinding (van ‘Samen doen’ naar relatie met samenleving als volksvertegenwoordigers, relatie met het college en relatie tussen college en samenleving);
5. Financieel gezond (vasthouden financieel gezond beleid, behoedzaam en verantwoord omgaan met gemeenschapsgeld).

We ontwikkelen beleid en projecten steeds meer ‘in verbinding’ met de inwoners, ondernemers en instellingen. Daarmee beogen we dat inwoners, organisaties, ondernemers en raad vanuit partnerschap en co-creatie betrokken worden. Dit zegt alles over de bestuursstijl en de rollen die ingenomen worden bij de uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord. Voor onderwerpen die de gemeentegrenzen overschrijden werken we samen in regioverband. De raad heeft binnen de inhoudelijke thema’s aangegeven waar we mee aan de slag gaan in de periode 2018 – 2022. Bij de vaststelling hebben raad en college afgesproken om halverwege de raadsperiode de balans op te maken via een zogenaamde midterm review. Met de midterm review wordt gedoeld op een gesprek tussen college en raad over de stand van zaken met betrekking tot de ambities en randvoorwaarden. Dit gesprek heeft kort voor het zomerreces 2020 plaatsgevonden waarbij de algehele conclusie was dat verreweg de meeste van de in 2018 gemaakte afspraken tussen raad en college in de afgelopen jaren zijn nagekomen. De geleverde inspanningen hebben geresulteerd in een reeks startnotities, gevolgd door diverse beleidsnota’s en bijbehorende uitvoeringsprogramma’s. Op een enkele uitzondering na, zoals in het sociaal domein, lukte het om binnen de gestelde financiële randvoorwaarden te blijven. Afgesproken is dat het resterende deel van deze bestuursperiode hoofdzakelijk gebruikt zal worden voor de implementatie van het nieuwe vastgestelde beleid en de realisatie van de maatregelen uit de vastgestelde uitvoeringsprogramma’s. Hierin ligt dan ook het zwaartepunt van de activiteiten in de programmabegroting 2021. Mede als gevolg van de coronacrisis is de uitdaging daarbij om nog meer dan aan het begin van deze bestuursperiode financieel gezond te blijven en in verbinding te zijn.

In de begrotingsprogramma’s komen de volgende hoofdlijnen naar voren.

1. Ruimte en wonen

In 2021 geven we met de samenleving en het bestuur vorm en inhoud aan de omgevingsvisie. Dat betekent dat we al werken en denken in de geest van de Omgevingswet. We werken vanuit het initiatief van de inwoner, het te bereiken doel en beginnen niet met de toets aan de regels. Daarnaast maken we op basis van de Woonvisie Pijnacker-Nootdorp 2030 nieuwe prestatieafspraken met corporaties.

Een van de grootste opgave in dit programma is het regisseren van uitbreidingen in nieuwe woonmilieus. Op hetzelfde moment als de voortgangsrapportage over woningvoorraad, stellen we een rapportage op over de grondexploitaties en projecten. Door deze rapportages gelijktijdig uit te brengen ontstaat een eenduidig en actueel beeld van de huidige en geplande voorraad. Dit doen we twee keer per jaar (peilmomenten 1 januari en 1 juli). In deze rapportages staan ook de nieuwbouwwijken Ackerswoude en Keijzershof. Daarnaast richten we ons op het realiseren van de wijken Tuindershof en De Scheg in Pijnacker. Daarmee voorzien we in een behoefte aan woningen voor verschillende doelgroepen, terwijl we de financiële risico’s van de grondexploitaties terugbrengen.

2. Economie en glastuinbouw

Om de dienstverlening aan bedrijven en ondernemers te optimaliseren, werken we intensief samen met ondernemers. Dit blijven we doen. We voeren met ondernemers de actieagenda economie 2020-2021 uit en voeren een nieuwe peiling uit voor het ondernemersklimaat.

Het jaar 2021 is ook het moment dat de raad opnieuw moet besluiten of het gemeentebrede ondernemersfonds gecontinueerd moet worden. In 2020 is door het fonds een evaluatie opgesteld en op basis van deze evaluatie zal besluitvorming in 2021 worden voorbereid.

Voor de winkelcentra Parade en Pijnacker Centrum zijn de afgelopen jaren plannen gemaakt om invulling te kunnen geven aan de bestuurlijke ambitie van ‘Bruisende centra’. Deze plannen worden in 2021 verder uitgevoerd. De coronacrisis is voor verschillende retail ondernemers zwaar geweest. De verwachting is dat in 2021 de effecten meer zichtbaar worden en dat vraagt aanpassing van de plannen.

De Glastuinbouw heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in een glasvisie voor het Oostland. Er is een werkboek opgesteld en een plan van aanpak is in ontwikkeling. Samen met lokale ondernemers, de Oostland gemeenten en regionale stakeholders wordt in 2021 uitvoering gegeven aan het plan van aanpak.

Tot slot wordt er geïnvesteerd in een goed functionerend klankbord voor het college op het gebied van ondernemers en economische zaken. De werking van het economisch platform wordt geëvalueerd en daar waar nodig een impuls gegeven.

3. Mobiliteit

Het programma Mobiliteit heeft als doel duurzame mobiliteit. Dit willen wij realiseren door de gemeente bereikbaar en verkeersveilig te houden en gebruik te maken van schoon vervoer. In 2019 zagen wij een lichte verkeerstoename die past bij de groei van de gemeente. Vanwege de coronacrisis en de lockdown in het voorjaar van 2020 nam het autoverkeer fors af. Sinds de versoepeling van de maatregelen (juni 2020) stijgt het autoverkeer weer, mede omdat reizigers het openbaar vervoer lijken te mijden. Ook wordt meer thuis gewerkt. Het is nog niet te voorspellen of dit blijvende patronen zijn. We blijven de verkeersdruk monitoren om zo vroegtijdig eventuele knelpunten te kunnen signaleren. De ongevalscijfers van de gemeente zijn licht gestegen, maar blijven onder het landelijk gemiddelde. Dit laat onverlet dat ieder ongeval er een teveel is. De gemeente blijft daarom structureel aandacht schenken aan verkeersveiligheid en gaat in 2021 onder meer een verkeersveiligheidsaudit uitvoeren voor de Kerkweg in Nootdorp. Om schoon (elektrisch) vervoer te stimuleren, heeft de gemeente een concessieovereenkomst gesloten met een laadpalenexploitant. Op dit moment zijn er ca. 70 openbare laadpalen in de gemeente. In 2021 neemt de gemeente deel aan een nieuwe concessie die voor een periode van vijf jaar gesloten wordt.

4. Groen en recreatie

We willen een klimaatbestendige gemeente zijn, hiervoor hebben we maatregelen opgenomen in het uitvoeringsprogramma Waterklimaatplan. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud en de ontwikkeling van groen, recreatie en biodiversiteit. In de kernen en het buitengebied. In geactualiseerde beheerplannen is vastgelegd hoe we het beheer uitvoeren. In 2021 worden beleidsmatige onderdelen van de beheerplannen Investeren in Groen, Natuur op de kaart en het maaibeleid in de omgevingsvisie opgenomen. In 2021 wordt het Uitvoeringsplan Dierenwelzijn 2020-2022 uitgevoerd. We werken aan realisatie van een aantal groenprojecten in het buitengebied, waaronder de ecologische en recreatieve verbinding Groenzoom-De Balij en de 2^e fase Groenblauwe dooradering langs de Zijdeweg. Daarnaast willen we de gebruikskwaliteit van het groene buitengebied verbeteren. Dit doen we samen met eigenaren, beheerders en regionale partners. Een goed voorbeeld hiervan is de realisatie van het weidevogelkerngebied in de Zuidpolder van Delfgauw.

Daarnaast stimuleren we met het Hoogheemraadschap bewoners en bedrijven om water langer vast te houden waar het valt.

5. Onderwijs

De gemeente wil bereiken dat jongeren naar school gaan en een diploma halen. Waar dat nodig is bieden we ondersteuning om achterstanden en voortijdig uitvallen te voorkomen. In 2021 gaan we verder met het IKC uitvoeringsprogramma en realiseren we nieuwe kindcentra in Ackerswoude, Klapwijk en Keijzershof in Pijnacker en bereiden we de realisatie van nieuwe kindcentra in Pijnacker noord en Pijnacker centrum voor. In Nootdorp gaat het om de ontwikkeling van het project Hart van Nootdorp waar kindcentrum De Regenboog onderdeel van is. In 2021 monitoren we de nieuwe subsidieregeling VVE-peuteropvang en voeren we de geactualiseerde Lokaal Educatieve Agenda uit. Dat doen we samen met onze partners uit het onderwijs, de voorschoolse voorzieningen, de jeugdgezondheidszorg en de bibliotheek. In 2021 willen wij de samenwerking tussen het onderwijs en het bedrijfsleven in de regio Oostland voortzetten met Lansingerland. We blijven ons inzetten op het bieden van kwalitatief goede educatie voor volwassenen. In 2021 kopen wij samen met de ZHC gemeenten volwasseneneducatie in, waarbij wij zoveel mogelijk gebruik maken van lokale partners zoals Taalhuis Pijnacker-Nootdorp.

6. Collectieve voorzieningen

De komende jaren houden we onze aandacht op het stimuleren van inwoners, verenigingen en stakeholders om zelfstandig oplossingen te bedenken voor vraagstukken binnen het sociaal domein. We blijven aandacht houden voor preventie en het vroeg signaleren van problemen om erger te voorkomen. Dit alles met het uitgangspunt dat alle inwoners meedoen in de samenleving en niemand aan de kant staat. Hierbij blijven we inzetten op samenkracht en burgerparticipatie door initiatieven te stimuleren en te faciliteren.

In 2021 geven wij uitvoering aan de nieuwe nota lokaal gezondheidsbeleid 2020-2024. We werken verder aan de ontwikkeling van kernteams, aan innovatie en transformatie. We gaan door met onze inzet op basis van het kader preventie jeugd en ons uitvoeringsplan.

Met een kwantitatief en kwalitatief goed aanbod aan sportvoorzieningen, bieden wij sportorganisaties de mogelijkheid om onze inwoners in de gelegenheid te stellen te investeren in een gezonde leefstijl. We voeren het uitvoeringsprogramma van de beleidsnota sport en bewegen en het lokaal sportakkoord uit. Daarnaast geven we een impuls aan ons voorzieningenniveau door het realiseren van een nieuwe Jan Janssenhal in Nootdorp, een binnensportvoorziening voor het bewegingsonderwijs in Ackerswoude, en het verbeteren van de buitensportaccommodaties op De Groene Wijdte en sportcomplex ’s Gravenhout.

We voeren in 2021 het Cultuurbeleid uit met inwoners en het culturele veld. Eén van de onderwerpen waar onze aandacht naar uitgaat is het Cultuurhuis.

Mantelzorgondersteuning en schuldhulpverlening hebben onze blijvende aandacht.

7. Individuele voorzieningen

We hebben voor individuele trajecten, begeleiding, hulpmiddelen en zorgarrangementen vernieuwde en vernieuwende oplossingen ingezet. De komende jaren ontwikkelen we het transformatiedenken op deze voorzieningen conform de uitgangspunten uit het Hoofdlijnenakkoord. In 2021 voeren we de armoedemonitor over 2020 uit om zicht te krijgen op de armoede en het gebruik van minimaregelingen. Ook voeren we het plan van aanpak Participatie verder uit en besteden we extra aandacht aan doelgroepen met ontwikkelingsmogelijkheden zoals alleenstaande ouders en vergunninghouders. Op 1 juli 2021 treedt de nieuwe Wet inburgering in werking waarvoor beleidsmatige keuzes gemaakt worden. Vanaf 2022 organiseren wij zelfmaatschappelijke opvang en beschermd wonen. Vanuit het regionale convenant worden in 2021 keuzes gemaakt. Ook in 2021 staat het krijgen en houden van grip op de kostenontwikkeling in de jeugdhulp en Wmo centraal door gericht en efficiënt aan de wettelijke transformatie-opgaven te blijven werken. In 2020 stellen we hiervoor een interventieplan ‘Grip op het sociaal domein op’ dat we in 2021 en 2022 gaan implementeren. We blijven sturen op kwaliteit en doelmatigheid. Hiervoor ontwikkelen we het contractmanagement, handhaving en toezicht verder door.

8. Veiligheid en duurzaamheid

Door met inwoners, organisaties, ondernemers, politie en brandweer samen te werken bereiken we een veilig en duurzaam woon- en leefklimaat in onze gemeente. We houden vast aan het uitvoeringsprogramma integrale veiligheid 2020-2021 en het handhavingsuitvoeringsprogramma 2020. We richten ons op het tegengaan van ondermijning via een structurele aanpak. Onze inzet blijft om zo vroeg mogelijk probleemjongeren te signaleren om erger te voorkomen. We hanteren een informele handhavingsaanpak (‘in contact’ ) bij overtredingen, meldingen en de afhandeling van klachten. Wanneer dit onvoldoende blijkt te zijn, zetten we formele handhaving in. De impact van de coronacrisis op de handhavers en de gevraagde inzet is groot.

Het is onze plicht ervoor te zorgen dat het milieu zo min mogelijk wordt belast en de volksgezondheid wordt beschermd. Dat doen we onder meer met het Gemeentelijk Rioleringsplan. Afval halen we op volgens de aanpak Omgekeerd Inzamelen. Zo willen we samen met Avalex en onze inwoners het restafval verminderen. Bovendien kunnen op die manier de grondstoffen zo goed mogelijk worden gescheiden om hergebruik mogelijk te maken.

In 2021 voeren we het plan van aanpak Verduurzaming Warmtevoorziening verder uit en stellen we het Energietransitieplan op om toe te werken naar energieneutrale gemeente in 2050. Daarvoor zetten we een mix van maatregelen in. Uitvoering van deze maatregelen is een verantwoordelijkheid van de gemeente maar ook van inwoners, ondernemers en organisaties.

9. Bestuur en dienstverlening

In dit programma komen verschillende onderdelen van samenwerking met maatschappelijke partners aan de orde. Dit doen we op basis van de uitvoeringsagenda 2018-2022 aan de hand van startnotities en in overleg met maatschappelijke partners. Continue aandacht gaat naar hoe we met elkaar samen werken in de inhoudelijke regionale samenwerkingsopgaven. Zo wordt ‘in verbinding’ onderdeel van de nieuwe werkwijze van de gemeente. Centraal staat dat we op tal van terreinen naar passende vormen van interactie zoeken en de daarbij behorende invulling van onze rol. Met de uitvoering van maatregelen die voortkomen uit de impactanalyse om de gevolgen van COVID-19 in beeld te brengen gaan we in 2021 aan de slag.

De regionale netwerksamenwerking blijft een bestuurlijk speerpunt. Wij willen de regionale samenwerking in de MRDH versterken. Naast de MRDH acteren we in een flink aantal andere samenwerkingsverbanden in de regio.

We leveren continu inspanningen voor een goede (digitale) dienstverlening. Daarbij zijn informatieveiligheid en privacybescherming van groot belang en werken we hard om de kaders vanuit het informatieveiligheidsbeleid en privacy beleid veilig te stellen. Onze ambitie is onze score op digitale dienstverlening te behouden en die op klantbeleving te verhogen.

Tot slot

Voor de negen begrotingsprogramma’s geldt dat er een concreet takenpakket ligt voor 2021. De hiervoor benodigde middelen zijn in de financiële begroting opgenomen. In het vervolg van dit hoofdstuk worden de financiële positie en mutaties in hoofdlijnen geschetst.